Alıskanlıkların Gücü / Charless Duhing

Birkaç ay önce okuduğum,  Charles Duhingg tarafından yazılmış olan “Alışkanlıkların Gücü” (The Power of Habits) kitabı, alışkanlıkların nasıl oluştuğunu, işleyişini ve değişim mekanizmalarını anlatıyor.  Olimpiyat yüzücüsü Michael Phelps'in, Starbucks'ın CEO'su Howard Schultz'un ve yurttaşlık hakları hareketinin kahramanı Martin Luther King'in başarısında doğru alışkanlıkların ne kadar önemli bir rol oynadığından bahsetmiş.Alışkanlıkların bir kader olmadığını anlatarak, alışkanlıkları değiştirmenin yöntemlerini anlatmış.Alışkanlıklarla ilgili merak ettiğiniz tüm soruları  örnekleriyle  açıklıyor. Kitapta çarpıcı örnekler, bilimsel makaleler yer alıyor ve okunması son derece keyifli bir kitap.Kitabın sayfalarını  çevirirken, bir sonraki sayfada ne anlatılacak merakla bekledim diyebilirim.

Kitap, üç bölümden oluşuyor. Birinci bölümde bireysel alışkanlıkların nasıl doğduğu anlatılıyor. İkinci bölüm başarılı şirket ve organizasyonların alışkanlıklarının incelenmesine ayrılmış. Üçüncü bölümdeyse toplumsal alışkanlıklar ele alınıyor.

Kitapta, alışkanlıkların oluşumu üç aşamada anlatılıyor. Duhingg’ e göre; alışkanlıklarımız bir işaretle başlıyor. Beynimiz o işareti algıladıktan sonra uygulamaya geçiyor. İşaret algılanınca, beynin o konudaki rutini devreye giriyor. Rutinin sonucunda ödüle ulaşıyor. Ödülün  kişiye tatmin sağlaması; davranışın tekrarlanmasını sağlıyor.  Zaman içerisinde  işaret ve ödül iç içe geçiyor. İşaret oluşunca, kişi ödül için büyük istek duyuyor.

Alışkanlıklarınızın oluşumu anlatıldıktan sonra, sırada alışkanlıklarınızın değişim mekanizması var. Duhingg‘e  göre; yeni bir alışkanlık yaratmak için, alışkanlıklarınızın işaret ve ödül kısmına dokunmadan rutini değiştirmeniz gerekiyor.Burada bitirmek istediğiniz  alışkanlığın yerine başka bir alışkanlığı koymak ve harekete geçirmek gerekiyor.

Araştırmalara göre; yeni alışkanlık yaratmak, özellikle ürün ve hizmet satan firmaların da ilgisini çekiyor. Şirketler ürünlerini arada sırada alınır bir ürün olmaktan ziyade, gündelik yaşamın içerisinde bir ürün haline sokarak  ürünle ilgili alışkanlık yaratmak istiyorlar. Kitap; P&G Firmasının  kötü kokuları her kumaştan çıkarabilen ürünü olan Febreze’nin değişim sürecini  ele almış. P&G ;  piyasaya sunmaya hazırlandığı yeni ürünü Febreze için milyon dolarlar harcıyor. Febreze’yi, kötü kokulardan arınmayı sağlayacak bir ürün olarak piyasaya çıkartıyor. Ürün satmıyor ve piyasadan çekilmesi yönünde yönetimden uyarı almakta gecikmiyor.Pazarlama ekip yöneticisi  durumu düzeltmek için son bir şans istiyor ve yeni bir alışkanlık  oluşturması gerektiğini düşünüyor. Tekrar araştırmalar yapılıyor,  yapılan araştırmaların   sonunda kullanımı tetikleyen bir işaret bulunuyor ve ürünün  temizlik yapıldıktan sonra  kullanılması gerektiği sonucuna varılıyor.  

Ürünün  kötü kokuları etkisiz hale   getirmekle kalmayarak, kendine özgü bir hoş bir kokuya sahip olması için ürüne birde parfüm ilave  ediliyor. Bana göre negatif çağrışım yapan  “Kumaştan kötü kokuları çıkarır”  sloganı, daha  pozitif çağrışım yapan “Yaşamın kokularını temizler” sloganı olarak   değiştiriliyor. Febreze yeni alışkanlık yaratılarak,   milyar dolarlık bir işe,  hatta    gazetelerden takip ettiğim  kadarı ile P&G nin  en başarılı markaları arasına giriyor.